LƯỢC SỬ GIÁO XỨ TÂN HIỆP – GIÁO HẠT LONG THÀNH

1. Giai đoạn thành lập (1975 – 1990)

Sau khi hiệp định Pa-ri được ký kết vào năm 1973, chính quyền đã có những chương trình khẩn hoang, lập ấp để đưa dân từ thành thị về miền quê lập nghiệp. Từ năm 1974, vùng đất Thái Thiện (Long Thành, Đồng Nai) đã được san ủi để làm đường sá, cũng như chia lô để dựng nhà cho dân. Trong khu khẩn hoang này có rất nhiều thành phần di dân. Vì thế, linh mục Antôn Trịnh Ngọc Văn (Giáo xứ Tân Thái Sơn, Tổng Giáo phận Sài Gòn) đã kêu gọi một số gia đình Công giáo mới đến quy tụ vào một ấp (ngày nay là Ấp IV, xã Tân Hiệp). Vào thời điểm này, sát đường quốc lộ 51 có hai giáo xứ là Hiền Đức và Hiền Hòa, các giáo xứ này đều có linh mục chăm sóc mục vụ. Trong khi đó, khu Ấp Mới[1] thì thỉnh thoảng được Cha Antôn Văn về dâng lễ.

Tuy nhiên, sau biến cố 30/4/1975, vì việc đi lại khó khăn nên Cha Antôn Văn không thể lui tới Ấp Mới như trước được. Do đó, trong một thời gian khá dài, hàng ngàn giáo dân khu Trại Xanh không thể tham dự Thánh lễ. Thiếu vắng vị chủ chăn, đoàn chiên Chúa nơi đây cảm thấy “đói khát” về mặt tâm linh, họ ước mong được các linh mục đến để cử hành bàn tiệc Lời Chúa và Thánh Thể cho cộng đoàn. Chính vì lẽ ấy, một vài giáo dân tích cực đã đại diện cho đoàn chiên đến gặp Cha Antôn Văn, rồi cùng ngài đi gõ cửa nhiều nhà thờ lẫn nhà dòng, để xin các linh mục về chăm sóc mục vụ cho Ấp Mới. Tuy nhiên, hoàn cảnh lúc đó không cho phép các ngài nhận lời.

Vậy là anh chị em giáo dân nơi đây tiếp tục sống trong cảnh vắng bóng chủ chăn và tiếp tục cầu nguyện trong niềm hy vọng mãnh liệt. Cuối cùng, lời khẩn nài của dân Chúa đã được Người nhậm lời. Ít lâu sau, Cha Antôn Nguyễn Đức Hiếu, Dòng Đa Minh, đã đồng ý đến thăm khu Ấp Mới, dâng Thánh lễ và hứa sẽ đến sống với cộng đoàn khi Bề trên chấp thuận. Sau một thời gian lui tới mục vụ cho đoàn chiên Ấp Mới, Cha Antôn Hiếu đã chính thức được Tỉnh Dòng Đa Minh Việt Nam cử về sống cùng cộng đoàn dân Chúa nơi đây. Cũng trong thời gian này, Cha Giuse Nguyễn Trọng Viễn được Tỉnh Dòng cử đến để phụ giúp Cha Antôn Hiếu trong việc chăm sóc mục vụ. Đồng thời, Tỉnh Dòng cũng trình hai Cha lên Toà Giám mục Xuân Lộc để Đấng Bản Quyền trao văn thư bổ nhiệm. Lúc bấy giờ, Đức Cha Đa Minh Nguyễn Văn Lãng – Giám mục Giáo phận Xuân Lộc – tỏ ra hết sức vui mừng trước thỉnh nguyện của Tỉnh Dòng và đã chính thức có bài sai cho Cha Antôn Nguyễn Đức Hiếu và Cha Giuse Nguyễn Trọng Viễn.

Để làm rõ cư sở cho bài sai của hai Cha, ngày 29/6/1975, vào đại lễ kính Thánh Phêrô và Phaolô, Đức Cha Đa Minh Nguyễn Văn Lãng chính thức tuyên bố thành lập Giáo xứ Phước Thái và đặt Cha Antôn Nguyễn Đức Hiếu, O.P., làm linh mục chánh xứ tiên khởi. Sở dĩ giáo xứ có tên Phước Thái là vì Ấp Mới lúc đó là một ấp của xã Phước Thái.

Lúc bấy giờ, giáo xứ mới thành lập có 519 hộ gia đình với 2797 nhân khẩu, được chia thành sáu giáo họ. Cộng đoàn giáo dân khi ấy chiếm khoảng 50% dân cư khẩn hoang lập ấp (bao gồm các di dân đến từ nhiều tỉnh thành trong cả nước, Việt kiều Campuchia hồi hương và các bệnh nhân phong đã phục hồi tại trại phong Bình Minh). Do vậy, giáo xứ gồm nhiều thành phần từ các Giáo phận từ Bắc chí Nam, kể cả Giáo phận Nam Vang.

Nhờ ơn Chúa, giáo dân lúc này đã có mục tử ngày đêm ở bên. Thế nhưng, nhìn về thực tế, Giáo xứ Phước Thái non trẻ dường như chưa có bất cứ một cơ sở nào, ngoại trừ ngôi nhà nguyện lụp xụp và tạm bợ rộng khoảng 150m2. Không quản ngại khó khăn, hai Cha đã bắt đầu hoạch định việc mục vụ từ con số không: “không nhà xứ, không người giúp đỡ, không điều kiện sống…”. Khi đó, dù bữa ăn chỉ là những củ khoai mì, tráng miệng cũng bằng sắn khoai, nhưng hai Cha vẫn vui vẻ, ân cần; vừa giúp đỡ, thăm viếng, an ủi giáo đoàn, vừa lao động cật lực để tìm sinh kế. Hai Cha sẵn sàng làm nông dân trồng sắn dây, làm cả tiều phu đốn củi, đốt than… Mỗi sớm tinh sương và mỗi khi chiều về, mục tử và đoàn chiên hợp nhau cùng dâng Thánh lễ, vang lên lời ca tụng Chúa trong ngôi nhà nguyện đơn sơ.

Vì nhà nguyện này tọa lạc trên đỉnh đồi khô cằn thuộc khu vực giáo dân Ấp IV của xã Tân Hiệp, cho nên vào thời điểm đó chính quyền vẫn gọi là Nhà thờ Ấp IV. Qua nhiều phen mưa nắng, mối mọt đã mau chóng làm biến dạng, phủ lên Nhà Chúa sự nghèo nàn như hang đá Bêlem năm xưa. Bên hông nhà thờ, dưới một lùn cây là vỏ một trái bom được đánh lên thay cho tiếng chuông, sớm chiều vang vọng, tha thiết mời gọi bà con giáo dân tề tựu về Nhà Chúa. Có người còn ví von tiếng chuông độc đáo ấy tựa như tiếng đàn của các thiếu nữ Sion bên bờ sông Babilon thuở trước.

1. Giai đoạn xây dựng (1990 – 2006)

Tuy xã Tân Hiệp đã được thành lập vào năm 1976 (gồm khu Ấp Mới và Trại phong Bình Minh), nhưng vì nhiều lý do nên mãi đến năm 1990, Cha Antôn Hiếu mới hoàn tất thủ tục đổi tên Giáo xứ Phước Thái thành Giáo xứ Tân Hiệp, để phù hợp với địa danh hành chính.

Sau khi hoàn thành việc đổi tên giáo xứ, Cha Antôn Hiếu bắt đầu nghĩ đến việc di dời nhà thờ sang một địa điểm mới. Bởi lẽ, nhà thờ lúc bấy giờ rất nhỏ bé và chật hẹp, giáo dân thường xuyên phải đội nắng đội mưa để tham dự Thánh lễ và các giờ Phụng vụ. Thêm vào đó, vì dựng tạm bằng vật liệu nhẹ, lại chịu ảnh hưởng nghiêm trọng bởi thời tiết và mối mọt, nên ngôi nhà thờ vốn đã đơn sơ lại càng xuống cấp nhanh chóng, thường xuyên phải sửa sang, chắp vá. Hơn nữa, vào mùa mưa lũ, đường sá lầy lội khiến việc đến nhà thờ thêm phần khó khăn. Thế nên, cha Antôn Hiếu muốn có một nơi thích hợp hơn để thuận lợi cho giáo dân tham dự các cử hành Phụng vụ.

Với thao thức đó, năm 1984, vị chủ chăn và cộng đoàn giáo dân đã gửi đơn xin phép chính quyền cho di dời và xây dựng thánh đường mới của Giáo xứ Tân Hiệp trên một khu đất bằng phẳng, nằm giữa ấp III và ấp IV của xã Tân Hiệp. Sau bảy năm chờ đợi, ngày 23/02/1991, Ủy ban nhân dân tỉnh Đồng Nai đã ký quyết định cho phép di dời và xây dựng thánh đường mới với quy mô 512m2; sau đó là quyết định của Ủy ban nhân dân huyện Long Thành về địa điểm xây dựng; cuối cùng là quyết định của Sở Xây dựng Đồng Nai chấp nhận sơ đồ thiết kế thánh đường. Nhờ ơn Chúa, thao thức của vị chủ chăn và cộng đoàn giáo dân Giáo xứ Tân Hiệp đã bước đầu được thực hiện, khi chính quyền chấp thuận cho phép xây dựng thánh đường tại khu đất mới.

Tuy nhiên, số lượng tín hữu đến cầu nguyện ngày một tăng, lại thêm việc cộng đoàn giáo dân ấy thực tế ăn còn chưa đủ no, mặc còn chưa đủ ấm, thì việc thực hiện ước mơ xây dựng Nhà Chúa cách xứng hợp quả là điều không hề đơn giản. Dù vậy, Cha chánh xứ Antôn vẫn một lòng tin tưởng vào sự quan phòng của Chúa. Với uy tín và sự nhiệt tình của mình, Cha đã ngược xuôi vận động nguồn nhân lực, vật lực từ quý ân nhân, để cùng với sự góp sức nhiệt thành của anh chị em giáo dân Tân Hiệp, công trình xây dựng có thể bắt đầu được khởi công[2]. Tháng 9/1991, toàn thể đoàn dân Chúa dọn dẹp mặt bằng, phóng tuyến móng và đào những chân cột đầu tiên để cuối tháng 12 năm 1991, công trình chính thức bước vào thi công.  Ngày 22/02/1992, Thánh lễ khởi công xây dựng Thánh đường giáo xứ được cử hành do Cha Giuse Đinh Châu Trân, O.P., Giám tỉnh Tỉnh Dòng Đa Minh Việt Nam cử hành cùng với sự tham dự của đông đảo quý Cha và cộng đoàn dân Chúa.

Sau hơn một năm tổng lực xây dựng, ngày 05/03/1993, thánh đường Giáo xứ Tân Hiệp dâng kính Thánh Vinh Sơn Phêriê đã được Đức Cha Phaolô Maria Nguyễn Minh Nhật khánh thành và cung hiến bàn thờ.

Hoàn tất việc xây dựng thánh đường giáo xứ, vị mục tử cùng đoàn chiên tiếp tục xây dựng cho Giáo xứ Tân Hiệp những công trình quan trọng khác như nhà xứ, nhà giáo lý (1993). Đặc biệt hang đá Mẹ Lộ Đức và linh đài Thánh Giuse được hoàn thành vào năm 2002, nhân dịp mừng Kim khánh của Cha xứ An-tôn. Tất cả các công trình này đều được đánh giá là “tầm cỡ” vào thời điểm đó, và trên hết, những công trình ấy là minh chứng cho tình hiệp nhất và lòng yêu mến Chúa của vị mục tử cũng như đoàn chiên Tân Hiệp.

1. Giai đoạn củng cố (2006 – 2022)

Năm 2006, sau khi Cha Antôn Nguyễn Đức Hiếu về hưu dưỡng tại cộng đoàn Đa Minh Hiền Đức, Cha Giuse Phạm Quang Sáng, O.P., được cử đến phụ trách Giáo xứ Tân Hiệp trong vai trò chánh xứ. Tiếp nối công việc của vị tiền nhiệm, Cha Giuse Sáng tiếp tục cùng với đàn chiên Tân Hiệp xây dựng giáo xứ cả về đời sống tinh thần và vật chất, hầu đưa đoàn chiên Tân Hiệp trở nên một cộng đoàn hiệp nhất, sẵn sàng nên men muối ướp mặn đời và nên những sứ giả Tin Mừng để mang Chúa đến cho những anh chị em chưa nhận biết Chúa.

Sau một năm mục vụ tại giáo xứ, Cha Giuse Phạm Quang Sáng được Tỉnh Dòng sai đi thi hành một sứ vụ khác. Vậy là Cha con đành phải bùi ngùi chia tay. Không để đoàn chiên Tân Hiệp phải vắng bóng vị chủ chăn, ngay khi Cha Giuse Sáng rời giáo xứ, Cha Giuse Nguyễn Văn Đạt, O.P., được cử đến đến chăm sóc mục vụ cho đoàn chiên nơi đây. Nhờ ơn Chúa giúp sức cùng tinh thần phục vụ hăng say, Cha Giuse Đạt tiếp tục thi hành sứ vụ mục tử, qua việc giúp cho các sinh hoạt mục vụ của giáo xứ ngày thêm phong phú và đời sống đạo đức ngày càng vững mạnh.

Sau gần chín năm Cha con bên nhau, năm 2015, Cha Giuse Nguyễn Văn Đạt được bề trên giao sứ vụ mới. Khi đó, Cha Vinh Sơn Hoàng Công Long, O.P., đang làm phó xứ Tân Hiệp được Tỉnh Dòng đề cử làm linh mục chánh xứ qua văn thư bổ nhiệm của Đấng Bản Quyền Giáo phận Xuân Lộc. Tiếp nối công việc của các vị tiền nhiệm, cha Vinh Sơn cùng cha phó Giuse Nguyễn Thanh Kính, O.P., tiếp tục thi hành sứ vụ mục tử trong Ân sủng, Tình yêu và Lòng Thương xót của Thiên Chúa, hầu lèo lái con thuyền Giáo xứ Tân Hiệp tới bến bờ bình an với “hoa tiêu” là sự hiệp nhất yêu thương.

1. Giai đoạn phát triển (2022- nay)

            Ngày 7/10/2022, Cha Đa Minh Nguyễn Đức Phú, O.P., kế nhiệm cha Cha Vinh Sơn Hoàng Công Long để tiếp tục hướng dẫn cộng đoàn dân Chúa. Đón nhận sứ vụ mục tử trong bối cảnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của thời cuộc, Cha Đa Minh, với sự cộng tác của Cha Phụ tá Martin Têrêsa Nguyễn Trung Du, O.P., cùng với đoàn chiên Tân Hiệp bắt tay ngay vào công việc củng cố giáo xứ. Trước hết, tôn trọng công lao khó nhọc xây dựng của các vị tiền nhiệm, Cha tiếp tục duy trì những truyền thống sẵn có qua việc củng cố các hội đoàn, xây dựng tình hiệp nhất nơi đoàn chiên với chủ chăn; cũng như xây dựng sự liên đới cách cụ thể giữa giáo phận và Dòng Đa Minh. Đặc biệt, về phương diện huấn giáo, Cha đã xin Đấng Bản Quyền giáo phận để thiết lập xứ đoàn Thiếu nhi Thánh Thể của giáo xứ với tên gọi: Xứ đoàn Martino de Porres – Giáo xứ Tân Hiệp. Từ đây, các em thiếu nhi trong giáo xứ được tham gia cách trực tiếp và cụ thể với các hoạt động huấn giáo của giáo phận.

Về phương diện vật chất, nhằm đáp ứng nhu cầu tâm linh rất lớn của gần 5000 tín hữu nơi mảnh đất Tân Hiệp, Cha Đa Minh và giáo dân đã cùng nhau hoàn thiện mô hình, từ đó xúc tiến việc xây dựng trung tâm mục vụ và nhà xứ. Kế đến, với việc hướng tới tương lai, Cha Đa Minh cũng trình với lên Bề trên giáo phận để xin mở năm thánh mừng kim khánh giáo xứ. Đây là việc làm thiết thực để nhìn lại quá khứ, giúp cộng đoàn dâng lời tạ ơn Chúa, tri ân quý Cha tiền nhiệm và tất cả những người đã cách này hay cách khác góp phần xây dựng Giáo xứ Tân Hiệp như ngày hôm nay. Ước mong sao, qua sự dẫn dắt của Cha xứ Đa Minh, Giáo xứ Tân Hiệp mỗi ngày một thăng tiến và trưởng thành về đức tin, sẵn sàng giới thiệu Chúa cho mọi người, đặc biệt là những người lương dân giữa vùng đất nhiều tiềm năng này.

Vào lúc 9h00, ngày 29 tháng 6 năm 2024, tại Nhà thờ Giáo xứ Tân Hiệp, Đức Cha Gioan Đỗ Văn Ngân, Giám mục Giáo phận Xuân Lộc đã long trọng chủ sự Thánh lễ khai mạc Năm Thánh Kim khánh Giáo xứ Tân Hiệp, cũng như khởi công xây dựng nhà mục vụ và nhà xứ. Đồng tế với Đức Cha có Cha Tôma Aquinô Nguyễn Trường Tam, O.P., giám tỉnh Tỉnh Dòng Đa Minh Việt Nam; Cha Gioan Bùi Sĩ Phước, quản hạt Long Thành; cùng quý Cha. Hiện diện trong Thánh lễ còn có đông đảo quý tu sĩ nam nữ, quý chức Ban Hành giáo, Ban điều hành các giới, các đoàn thể trong cũng như ngoài giáo xứ cùng mọi thành phần dân Chúa. Thánh lễ được mở đầu với nghi thức làm phép khu vực xây dựng nhà mục vụ và nhà xứ. Tiếp đến, cuộc rước đoàn đồng tế vào nhà thờ bắt đầu khi những tiếng trống rộn ràng, những bài kèn trầm hùng của các ban kim nhạc tấu lên. Đoàn rước hân hoan tiến vào cung Thánh, cùng với ca đoàn cất vang lời ca nhạc phẩm “Lên núi Sion” của nhạc sĩ Hùng Lân: “Hôm nay là ngày Thiên Chúa dựng nên, chúng tôi vui mừng sung sướng triền miên”. Tiếp đến, nghi thức khai mạc năm thánh được cử hành tại nhà thờ. Trong ánh nắng ban mai rực rỡ, mọi người vui mừng phấn khởi chờ đón một năm Hồng ân Thiên Chúa sắp tuôn đổ trên Giáo xứ Tân Hiệp.

Sau ngày trọng đại ấy, khi các thủ tục đã hoàn tất, ngày 15/8/2024, công trình tòa nhà mục vụ đã chính thức được khởi công xây dựng và dự kiến được hoàn thành vào Thánh lễ bế mạc Năm Thánh mừng Kim Khánh giáo xứ cử hành vào ngày 29/6/2025.

Cùng với công trình nhà mục vụ đang được xúc tiến xây dựng, Cha Đa Minh cùng cộng đoàn cũng hướng tới những hoạch định xa hơn. Về phương diện tâm linh, Cha ước mong sau khi nhà mục vụ được hoàn thành, các lớp giáo lý sẽ được học một cách ổn định và chất lượng hơn. Bên cạnh đó, Cha Đa Minh cũng sẽ xúc tiến việc xin quý Cha liên hệ để mở các lớp giáo lý viên cho các bạn trẻ, không chỉ trong giáo xứ mà còn cả trong giáo hạt Long Thành nữa. Để rồi, cũng từ ngôi nhà chung này, các khóa huấn luyện sa mạc, trại hè… sẽ được tổ chức với chất lượng và quy mô tốt hơn trong những năm tới.

Bên cạnh việc đào tạo con người, Cha chánh xứ cùng đoàn chiên cũng sẽ xúc tiến việc tái thiết nhà xứ và tái quy hoạch tổng thể quần thể giáo xứ. Chắc chắn sẽ còn rất nhiều gian nan, nhưng nhờ lời cầu nguyện và cộng tác của mọi người, tin chắc rằng Chúa sẽ hoàn tất những gì Người đã khởi sự nơi đây.

Ngũ thập chu niên, một dấu mốc đáng ghi nhớ, nhất là khi Năm Thánh mừng Kim khánh giáo xứ được cử hành trong bối cảnh Năm Thánh thường niên của Giáo Hội. Tất cả đã hợp thành một bản hòa ca tạ ơn cho một chặng đường hồng ân mà Thiên Chúa đã ban tặng trên Giáo xứ Tân Hiệp. Năm mươi năm qua đi với biết bao thăng trầm của thời cuộc, từ khởi đầu là một cộng đoàn nhỏ bé, nay đoàn chiên Tân Hiệp đã nên một đoàn dân Chúa lớn mạnh về mọi mặt. Năm mươi năm là một dấu mốc lịch sử quan trọng để cộng đoàn giáo xứ cùng nhìn về quá khứ, tri ân các bậc tiền bối. Đồng thời, đó là động lực để đoàn tín hữu nơi đây có thêm những sáng kiến mới trong công cuộc loan báo Tin Mừng thích hợp với bối cảnh thời đại hôm nay với tâm thế của “Những người lữ hành trong hy vọng”, đúng như chủ đề Năm Thánh 2025. Ước mong những hoạch địch mà chủ chiên cũng như đoàn chiên Tân Hiệp đang ấp ủ sẽ được Thiên Chúa chúc lành và hướng dẫn thực hiện.

Xứ đạo Tân Hiệp thân yêu,

Hương kinh sớm tối, sáng chiều chuông ngân.

Tạ ơn tình Chúa vô ngần,

Tri ân tiên tổ, trọn phần cháu con!

[1] Còn được gọi với cái tên độc đáo là Trại Xanh, vì lúc đó các di dân mới tới, chưa có nhà nên chỉ ở tạm trong các lều bạt màu xanh.

[2] Cũng xin được gợi nhớ, trong quá trình chuẩn bị cho việc xây dựng Thánh Đường, bao sức lực, mồ hôi, nước mắt và cả máu của cha Antôn đã trở thành lễ vật cùng dâng lên Thiên Chúa trong các Thánh lễ. Tháng 11/1986, trên đường đi vận động, tai nạn giao thông đã ập đến với cha Antôn và giáo dân Giuse Đồng Văn Cải. Người giáo dân đã về với Chúa để tiếp tục cầu xin cho ước nguyện của giáo đoàn, còn cha Antôn phải hơn nửa năm chịu đau đớn thân xác, chờ cho những mảnh xương chậu được liền lại, để còn tiếp tục phục vụ.

Địa dư  Đông giáp xã Phước Bình; Tây giáp xã Phước Thái; Nam giáp xã Phước Bình và Phước Thái, Bắc giáp xã Bàu Cạn.

Diện tích  31,55 km2

Ngày chầu lượt  Chúa nhật đầu tháng 10

Dòng tu hội trong Giáo xứ hiện nay

• Mến Thánh Giá Thủ Đức - Cộng đoàn Tân Hiệp
• Tu Đoàn Thừa Sai Phúc Âm - Cộng đoàn Tân Hiệp

Linh mục đương nhiệm  Đaminh Nguyễn Đức Phú (07/10/2022 - )

Thống kê